Vanuit “Nei Naoberschap” werken aan de Zorg en zorgen voor Werk

 

Voorzitter,

 

Voor ons ligt de programmabegroting 2015 met de meerjarenraming voor de periode 2016-2018. Een periode waarin de ChristenUnie Noordenveld zich mede door middel van het bestuursprogramma “Nei Naoberschap” blijvend wil inzetten voor een dienstbaar, zorgzaam en duurzaam Noordenveld.

 

Allereerst wil de ChristenUnie u, en via u de ambtelijke organisatie, dank zeggen voor deze programmabegroting. De eerste begroting uit deze bestuursperiode. De eerste begroting met een nieuw college.

 

1. Inleiding en perspectief

De ChristenUnie wil beginnen met het college een compliment te geven. In deze tijd met veel wisselende berichten over het gemeentelijk takenpakket en bijbehorende financiën een solide begroting presenteren, waarbij in eerste instantie geen grote veranderingen in onze Noordenveldse samenleving (lees: geen extra ombuigingen) zullen hoeven worden doorgevoerd, is ronduit knap! Echter bij dit compliment moet ook worden opgemerkt, blijkend uit de nagekomen berichten over aanpassingen op de begroting, hoe lastig het is om plannen te maken voor een sluitende begroting.

 

Vooralsnog bent u in staat een sluitende begroting te presenteren. Echter vanuit de doorrekening van de Septembercirculaire (een bewerking van de Rijksfinanciën met een doorvertaling richting de Gemeentelijke begroting) blijkt dat wij, als Raad, na gesprekken met onze inwoners , verenigingen, en werkgevers structurele heroverwegingen zullen moeten doorvoeren die wel gaan ingrijpen op ons voorzieningenniveau. Dit doet de ChristenUnie Noordenveld bepaald geen plezier, maar het stelt ons wel gezamenlijk voor een opgave om dienstbaar, zorgzaam en duurzaam te blijven voor onze mooie gemeente. Een uitdaging die wij als ChristenUnie niet uit te weg gaan, maar samen met andere raadsfracties, en vanuit het bestuursprogramma “ Nei Naoberschap”, willen aanpakken en oppakken. We hebben met elkaar afgesproken bij de Voorjaarnota 2015 daar op terug te komen.

 

In deze algemene beschouwing kijken wij daarom vooral naar de huidige begroting met al haar plannen en ambities voor 2015. Het accent leggen we met name bij de thema’s zorg en werk. Thema’s die velen direct raken. Vandaar vanuit “Nei Naoberschap” werken aan de Zorg en zorgen voor Werk.

 

1. Werken aan de Zorg

De ChristenUnie constateert dat u op koers ligt met de 3 decentralisaties (de lokale uitvoering van de Jeugdwet, de nieuwe WMO en de Participatiewet). Er komt steeds meer duidelijkheid over een aantal zaken, waaronder de financiën.

 

Sociaal deelfonds

Het Rijk heeft besloten om de zorgbudgetten niet langer beschikbaar te stellen als sociaal deelfonds maar als integratie uitkering binnen het gemeentefonds. Hierdoor zijn de middelen vrij besteedbaar. De ChristenUnie begrijpt deze keuze, de gedachte hier achter is verminderen van administratieve lasten. Echter het standpunt van de ChristenUnie is dat dit zorgbudget ook daadwerkelijk wordt besteed aan zorg aan onze inwoners. Anders inzetten en jaarlijks afromen van de zorgbudgetten achten wij onverstandig gezien onze geringe ervaring met de uitvoering van de deze taken. De zorgvraag kan bovendien elk jaar behoorlijk fluctueren.  De ChristenUnie wil wel degelijk de beschikbare budgetten inzetten voor zorg aan onze inwoners. De ChristenUnie wil daarom voorstellen van de eventuele overblijvende budgetten een reserve te maken (dit naar model WMO-reserve). Hoe kijkt het college hier tegen aan?

 

Huishoudelijke hulp

De ChristenUnie wil u allereerst een groot compliment maken. U heeft alles uit de kast gehaald om een aanvraag voor extra geld voor huishoudelijke hulp in te dienen. Wij hopen op een doorvertaling van deze aanvraag in een aanvullende toelage voor Noordenveld. Heeft u al uitslag van de aanvraag? U ziet hierdoor mogelijkheden om continuïteit van zorg te garanderen, regionale werkgelegenheid te behouden en kosten te besparen. Er wordt veel onrust voorkomen omdat u goede afspraken kunnen maken met zorgaanbieders. De ChristenUnie is hier zeer tevreden mee en spreekt hierbij oprechte waardering uit voor uw handelen.

 

WMO-regeling

Wij houden de vinger aan de pols wat betreft de veranderingen in de zorg en de betekenis daarvan voor onze inwoners. Uw plan  om een regeling te maken voor mensen die vanwege hun beperking meerkosten hebben is een nobel streven. Naar wij hebben begrepen betreft dit een aantal eerdere regelingen; 1) de vroegere tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten, 2) de Compensatieregeling Eigen Risico (CER), en 3) de fiscale regeling voor aftrek van specifieke zorgkosten en de daarmee samenhangende Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ), die allemaal opgaan in de nieuwe WMO. In Noordenveld betrof de omvang van de uitkering van deze regelingen zo’n 300.000. Naar onze informatie is het college van plan dit bedrag terug te brengen naar maximaal 85.000 Euro in een (inkomensafhankelijke) meerkostenregeling. De regeling zal worden uitgevoerd door de ISD. Heeft u in beeld welke mensen dit betreft? En heeft u inmiddels daarover communicatie gedaan?

 

Vluchtelingenwerk

Het is goed om te merken dat het college het structurele budget voor vluchtelingenwerk heeft verhoogd. Al betreft het een wettelijke verplichte taak, u kent onze houding hierin; dat wij altijd moeten proberen vreemdelingen onderdak te bieden (dit naar Mattheüs 25). U krijgt een flinke uitdaging voor 2015, namelijk de plaatsing van een heel aantal statushouders (nieuwe Nederlanders), die een plek krijgen in onze Noordenveldse samenleving. De ChristenUnie merkt op dat overleg met woningbouwcoöperaties, scholen en ook de (nieuwe) woonbuurt enorm belangrijk is om te zorgen voor een goede inpassing in de buurt, op school en in Noordenveld. Vanuit dat perspectief vragen wij ons af of het budget toereikend is om deze taakstelling te realiseren. Wat ons betreft gaat en blijft u regelmatig in overleg met vluchtelingenwerk en andere maatschappelijke partners als het gaat om huisvesting van statushouders. Ook merken wij op dat er veel waardevol vrijwilligerswerk wordt verzet bij de asielzoekersopvang in Veenhuizen.

 

Welzijnswerk

De ChristenUnie kan zich vinden in het voorstel van Stichting Welzijn in Noordenveld om opnieuw te kijken naar het structurele karakter van de voorgenomen bezuiniging in relatie tot haar rol bij de toegang tot zorg. Voor 2015 kan St. Win dit oplossen binnen de eigen middelen. Hoe kijkt het college hier tegen aan?

 

Mantelzorg en vrijwilligerswerk

U wilt een blijk van waardering ontwikkelen voor mantelzorgers en vrijwilligers. De ChristenUnie vindt waardering belangrijk. Als wij willen dat mensen meer eigen verantwoordelijkheid nemen in de zorg voor elkaar dan is het goed als dit gewaardeerd wordt. Dit hoeft wat de ChristenUnie betreft niet een financiële waardering te zijn. Wij zijn dankbaar voor het feit dat veel mantelzorgers en vrijwilligers uit liefde voor de naober zorg aan de ander verlenen.

 

 

 

 

Eenzaamheid

De ChristenUnie is voorstander voor het verbreden van de wijkschouw. Wij zien eenzaamheid als een grote maatschappelijke uitdaging, ook voor onze gemeente.  Eenzaamheid verdient extra aandacht omdat het vaak de bron is van gezondheidsproblemen. En in veel gevallen een onzichtbaar probleem. Eenzame mensen hebben vaak meer moeite om zichzelf te redden, omdat ze niet kunnen terugvallen op mantelzorg, zijn ze eerder aangewezen op professionele hulp. Wij zijn daarom blij met activiteiten zoals St. Win en St. Vier het Leven organiseert. De ChristenUnie wil graag extra aandacht hiervoor komt hier bij de behandeling van WMO nota op terug.

 

1. Zorgen voor Werk

Helaas komen door de economische crisis nog steeds mensen zonder werk te zitten. Waar in 2013 nog 312 mensen een beroep deden op het (sociale) vangnet van de gemeente, steeg dit aantal naar 2015 toe tot 556 mensen. Het hebben van werk is belangrijk voor welvaart, maar ook voor het welzijn van mensen. Vanuit dat perspectief staat de ChristenUnie een proactieve benadering van het thema werk voor. Eerder heeft onze fractie gevraagd om een Banenplan voor Noordenveld. De ChristenUnie wil dat u meer geld probeert te verzamelen voor arbeidsparticipatie en re-integratie trajecten. U kunt hierbij nauw aansluiten op ontwikkelingen in de arbeidsmarktregio, maar de kreet: “wij willen Intensiever samenwerken met de arbeidsmarktregio” doet wat ons betreft geen recht aan de urgentie die in de arbeidsmarkt speelt.

 

Lokaal akkoord

Verbind daarom het economisch beleid aan uw sociale beleid, werk toe naar een nieuw sociaal-economisch beleidsplan, waarin u met werkgevers een lokaal sociaal-economisch akkoord sluit waaruit ambitie spreekt. Wanneer gaat u daarmee aan de slag? Niet alleen de arbeidsmarktregio, maar juist ook de gemeente Noordenveld (die dichter bij haar werkgevers staat) heeft een verantwoordelijkheid om voor mensen met een arbeidsbeperking te begeleiden naar regulier werk.

 

Uitgaan van Talent

Dienstbaarheid naar werkgevers met lokaal aanbesteden en door vermindering van regulering is een goede eerste stap, maar deze dienstbaarheid gaat verder. Wij zouden graag zien dat u verder werkt aan uw werkgeversbenadering, in samenspraak met uw partners in de regio. Onze fractie heeft eerder gepleit om uit te gaan van de talenten van mensen. Het talentenportaal van de gemeente Hellendoorn is een prachtig innovatief voorbeeld hierbij, dit sluit direct aan bij de behoefte van werkgevers. Wilt u deze “best practice” nader bekijken?

 

Sociaal werkbedrijf

De afbouw van het sociaal werkbedrijf tot een kleine instelling voor beschut werken is een goede zaak. De gemeente Noordenveld verschilt echter van mening met andere leden van het Algemeen Bestuur over de manier waarop dit gaat. U dekt op dit moment het anders te ontstane begrotingstekort op het vrij inzetten van de re-integratie uitkering. Deze Rijksuitkering is bedoeld mensen aan het werk te helpen met jobcoaching, matchwerk en participatieplekken. Deze gelden sluizen wij normaliter door naar de ISD. Begrijpen wij nu dat u in 2018 geen re-integratiewerk meer wilt doen?

 

1. Overige plannen voor 2015

 

Jongeren en Drank

Op 1 januari 2013 is de nieuwe Drank- en Horecawet (DHW) van start gegaan. De ChristenUnie heeft hier meerdere keren aandacht voorgevraagd. Binnenkort zal de Gemeenteraad spreken over het uitvoeringsplan. De ChristenUnie vindt het goed dat 10.000 Euro structureel is opgenomen in begroting voor de uitvoering van de DHW. 15.000 Euro is beschikbaar als aanvullend budget vanuit de post nieuw beleid. De combinatie van jongeren en drank blijft een punt waar veel aandacht voor nodig is, dit werd ook duidelijk bij de laatste Rodernacht. Wellicht zullen we de komende jaren juist extra moeten investeren om uiteindelijk met minder toe te kunnen. Hoe kijkt het college hier tegenaan?

 

Snippergroen

De ChristenUnie pleit al enkele jaren voor actieve verkoop van snippergroen. Dit vanwege de 2 voordelen die dat heeft: minder onderhoud en meer opbrengsten. De ChristenUnie heeft begrepen dat het opstellen van een nieuwe nota snippergroen geen prioriteit heeft. Dit terwijl dit ook nadrukkelijk is opgenomen als aandachtspunt binnen het bestuursprogramma “Nei Naoberschap”. Wat heeft volgens u op dit moment meer prioriteit?

 

Museum Kinderwereld

De ChristenUnie heeft met zeer veel interesse kennis genomen van het Masterplan 3.0. Een spectaculair plan waarbij wellicht wordt samengewerkt met de ondernemer Pruim. Het museum Kinderwereld staat voor een moeilijke keuze; vernieuwen of doorgaan op huidige weg. Vernieuwen is duur en nog onoverzichtelijk. Voor het verdere uitwerken van deze keuze overvraagt het museum de gemeente Noordenveld vindt de ChristenUnie Noordenveld. Er zal moeten worden gezocht naar een andere financieringsbron van deze nadere uitwerking (wellicht ondernemers of banken?) die als tussenstap wordt gezien. Wat ons betreft is de gemeentelijke steun voor het Museum (en daarmee het Masterplan) voldoende aanwezig in het voornemen van het College om ook in 2015 het museum Kinderwereld te subsidiëren.

 

Verenigingsoverleg over muziekeducatie

De ChristenUnie steunt het college in haar plannen om de subsidierelatie met ICO te beëindigen. Wij zijn van mening dat dit onderdeel van muziekeducatie ook anders kan worden ingevuld. Onderdeel van het bestuursakkoord “Nei Naobaerschap” is dat u in overleg treedt met de muziekverenigingen om te kijken naar hun rol in dit geheel. Wanneer gaat u dat doen?

 

Lijkbezorging en begraafplaatsen

De ChristenUnie heeft kennis genomen van uw plan om de kostendekkendheid van de lijkbezorgingsrechten te verhogen, dit als onderdeel van het nieuwe begraafplaatsenbeleid. Wij herkennen ons in uw voornemen om deze kostendekkendheid geleidelijk op te trekken, dit zodat (toekomstige) nabestaanden niet voor verrassingen komen te staan. Kosten voor begraven moeten wat ons betreft betaalbaar blijven.

 

Kernvastgoed

De ChristenUnie is voorstander van een kleine (ook qua eigendom), maar sterke overheid (op de achtergrond als het kan, maar rechtvaardig en barmhartig optredend als het moet). De ChristenUnie steunt daarom uw voornemen om goed te kijken naar gemeentelijk vastgoed. Wat ons betreft niet alleen vanuit efficiënte beheersmogelijkheden, maar ook vanuit de gedachte dat indien wij gemeentelijke eigendommen niet langer nodig hebben wij ze beter kunnen overdragen aan anderen. Deelt u deze mening?

 

Post nieuw beleid

Er dient in een gemeente altijd ruimte te zijn voor nieuw beleid. Niet mee kunnen bewegen met nieuwe ontwikkelingen betekent stilstand. En stilstand is achteruitgang, terwijl besturen juist vooruitzien is. U roomt de post nieuw beleid nu af van 25.000 Euro naar 0 Euro. Hoe wilt u eventuele nieuwe ontwikkelingen dan faciliteren?

 

1. De financiën

Het is goed om te lezen dat de financiële kaders vanuit het bestuursprogramma “Nei Noaberschap” onderdeel uit maken de Begroting. Dit plaatst wat ons betreft zaken in een zorgzaam en duurzaam financieel perspectief.

 

Meerjarenperspectief en ombuigingen

De ChristenUnie heeft gezien dat het Meerjarenperspectief er positief uit ziet. Het zal nog een hele uitdaging worden om dit positieve beeld vast te houden (al ware het alleen al vanwege de gevolgen van de Septembercirculaire).  Wat betreft de voorgenomen ombuigingen, zoals in de Voorjaarsnota al opgenomen, zijn wij akkoord. De ChristenUnie heeft toen opgemerkt moeite te hebben met de verlaging van het budget energiebesparing. Wij komen hier bij de behandeling van de Duurzaamheidsnota in 2015 op terug. Ook vroegen wij naar de toenemende druk op peuterspeelzalen. Wij hebben begrepen dat er nog steeds voldoende ruimte is, ondanks wachtlijsten bij bepaalde opvangplekken. Vanuit dat perspectief kunnen wij blijvend steun verlenen aan de ombuiging.

 

OZB met andere heffingen

Wij steunen uw keuze om de onroerende zaakbelasting (OZB) in principe niet meer dan trendmatig te verhogen. Voor 2015 betekent dit 1%. U stelt dat een extra verhoging wellicht noodzakelijk is in het licht van de septembercirculaire (p.23). U koppelt deze mogelijke verhoging daar aan mogelijke compensatie door gelijkblijvende tarieven van de reinigingsheffing en afvalstoffenheffing. De ChristenUnie is tegen een dergelijke koppeling. Immers de reinigings- en afvalstoffenheffing zijn gebaseerd op kostendekkendheid van voorgenomen investeringen en exploitatielasten. De OZB niet. Het is goed als u kijkt naar totale lastendruk, maar wat de ChristenUnie betreft zijn de verschillende belastingen en heffingen niet vereffenbaar.

 

Inflatiecijfers

Zonder de discussie bij de Voorjaarsnota opnieuw te doen, kleven aan de keuze voor de huidige inflatiecijfers ook risico’s. Immers bij stijging van het cijfer wordt een groot gat geschoten in de begroting. Daarom achten wij het Plan van Aanpak Ombuigingen van belang, omdat wij er vanuit gaan dat de inflatiepercentages (met het aantrekken van de economie) zullen gaan stijgen. Wij zien nu verschillen tussen te hanteren inflatiepercentages in verschillende gemeenten. Wij zijn voorstander voor een landelijke norm voor gemeentelijke inflatiepercentages, iets waar het college natuurlijk niets aan kan doen.

 

Weerstandsvermogen, risicobeheersing, schuldpositie en herfinanciering

Het is goed om te merken dat u door verschillende maatregelen het weerstandsvermogen op niveau heeft.

De ChristenUnie houdt u opnieuw voor dat het saldo van het weerstandvermogen geen doel op zich is, maar nodig is om eventuele tegenvallers -en die zijn er altijd zo leert de geschiedenis- die voortkomen uit wel of niet goed ingeschatte risico’s, op te kunnen opvangen. Wij kijken liever naar de financiële armslag van de gemeente Onze schuldenpositie (zo’n 43 Miljoen Euro, dat is zo’n 1400 Euro per inwoner) is knellend. De ChristenUnie heeft vaker aandacht gevraagd voor actieve schuldvermindering.  Vanuit het technisch beraad hebben wij begrepen dat de enige mogelijkheid hiertoe actieve verkoop van activa is.  Ook hierom vragen wij aandacht voor het kernvastgoed beheer. Ook de huidige proactieve houding ten aanzien van herfinanciering (wij vinden een gemiddelde rente van 4,25% aan de hoge kant) vinden wij één om vast te houden. Wat vindt u?

 

Verkoop verspreide gronden

Wij zijn blij dat de verkoop van verspreide gronden actief ter hand is genomen. Hier heeft de ChristenUnie ook om gevraagd. Met een stijgende vraag naar agrarische grond (vanwege het verdwijnen van het melkquotum en ook suikerquotum) staan wij nog steeds een actieve verkoop van deze gronden voor.

 

1. De organisatie

 

Werkdruk of druk werk?

De ChristenUnie maakt zich zorgen over de mensen in onze organisatie, met name over de veerkracht van de uitvoerkracht. Wij zien dat u de afgelopen jaren er steeds nog in slaagt meer met minder mensen te doen. De organisatie is inmiddels gekrompen tot 213FTE. Onze complimenten hiervoor, dit is een knappe prestatie, maar de werkdruk op de werkvloer is ook toegenomen. U stelt dat dit heeft geleid tot een hoger ziekteverzuim.  Vermindering van het aantal FTE's is wat ons betreft geen doel op zich, maar dient gepaard te gaan met overwogen keuzes,bovendien krijgt de gemeente er extra taken bij. Wij hopen dat u ruimte blijft vinden om goed opdrachtnemerschap te kunnen blijven combineren met goed werkgeverschap.

 

 

1. Onze suggesties

De ChristenUnie ziet het als haar verantwoordelijkheid om continue mee te denken over de toekomst van Noordenveld. Zo stelde de ChristenUnie bij de Algemene Beschouwingen in 2012 voor om aan de slag te gaan met de koppeling van restwarmtebronnen aan onze zwembaden (inmiddels is er in Peize een concreet plan), wij hebben gepleit voor tijdschakelaars op monumentenverlichting en voor kunstwerkenadoptie (dit  wordt onderdeel van de cultuurnota) en de actievere verkoop van snippergroen (wordt opgepakt). Vanuit dat meedenk-perspectief zien wij ook het volgende voorstel.

 

Wilgenteelt op Haarveld en/of andere braakliggende (bedrijven)terreinen

De ChristenUnie wil graag dat u verkent of het mogelijk is winstgevende business case te maken voor wilgenteelt op braakliggende bedrijventerreinen, zoals Haarveld. Inmiddels zijn in Nederland de eerste teelt-projecten op braakliggende terreinen opgestart. Terreinen die door overschot op de markt en de veranderende economie voorlopig niet verkocht worden. Het mes snijdt daarbij aan verschillende kanten: 1) de wilgen zorgen voor een groene aankleding van het terrein 2) de wilgen kunnen worden geoogst als biomassabrandstof voor duurzame energie 3) het project is bruikbaar als werkgelegenheidsproject 4) er zijn ondernemers die hierin willen investeren, dat hoeft zelf niet 5) het levert meer geld op dan braakliggend terrein of huidige pachtafspraken en 6) er zijn goede afspraken te maken over dat als er een bedrijfsvestiging komt de wilgen weer worden verwijderd. Wil het college dit voorstel nader onderzoeken?

 

1. Tenslotte

Voorzitter, wij sluiten af.

 

De ChristenUnie Noordenveld gelooft in de kracht van de samenleving. Een samenleving waarin mensen van betekenis willen en kunnen zijn. Een samenleving waarin mensen samen het verschil kunnen maken. Een samenleving waarin iedereen erbij hoort en, als het kan, mee doet.  En als dat niet kan, dan mag de overheid een schild voor de zwakkeren zijn. Wij staan voor een zorgzaam, dienstbaar en duurzaam Noordenveld. Daar zetten we blijvend voor in! Dat kunnen we niet in eigen kracht… daar hebben wij Gods onmisbare zegen bij nodig.  Die bidden wij u, als college en als organisatie, en alle raadsfracties daarom van harte toe.

 

Namens de fractie van ChristenUnie Noordenveld,

Jeroen Westendorp

27 oktober 2014