Klik hier voor de weergave van het interview in het Dagblad de Pers. Klik hier voor het wetsvoorstel.

Het huidige kabinet van VVD en CDA, met haar gedoogpartner PVV wil het aantal raadsleden, statenleden en waterschapsbestuurders met 25% verminderen (weer actueel geworden sinds de VNG haar achterban peilde). Dit is allereerst een bezuiniging, want het kabinet wil minder geld uitgeven aan lokaal bestuur en zal daarom het gemeentefonds vanaf 2014 hierop gaan korten (Het gemeentefonds is een Rijksfonds, waaruit gemeenten worden gesubsidieerd. Het Rijk stopt jaarlijks een deel van haar belastingopbrengsten in het gemeentefonds).Het kabinet wil deze bezuiniging behalen door de kiesdeler te verhogen. Dit betekent dat partijen die minder dan een bepaald percentage van de stemmen halen, geen enkele zetel in het verkozen orgaan (in Noordenveld de gemeenteraad) krijgen. Zoals het interview in het dagblad De Pers ook weergeeft gaat het volgens mij ten koste van de diversiteit en representativiteit van de raad. Dit lijkt op een simpele preek voor eigen parochie, de ChristenUnie is immers een kleine fractie in Noordenveld, maar toch zit hier meer achter. Hierbij volgt mijn beredenering.

Ik denk dat we allereerst moeten kijken naar de functie van de de gemeenteraad. Leden van de gemeenteraad in Noordenveld zijn gekozen door de inwoners van Noordenveld. Die verwachten dat de raad (onder andere) een goede controle houdt op het bestuur van de gemeente. Ongeacht de (politieke) verschillen tussen de fracties is de samenleving gediend met een goede democratische controle. Een kleinere raad betekend dat je met minder mensen controle moet uitvoeren, dit in een tijd waarin decentrale overheden krijgen er juist taken bij krijgt (zoals de jeugdzorg). De controlerende rol van de raad wordt dus steeds belangrijker en komt met dit voorstel (verder) onder druk te staan. 

Eén van de redeneringen waarom dit kabinet wil kiezen voor kleinere decentrale bestuurslagen is dat bestuurlast minder zou zijn. Immers met minder mensen kun je effectiever besturen (volgens toenmalig Minister Donner: men kan sneller tot een besluit komen). Effectiviteit lijkt me trouwens hierbij niet het juiste woord. Effectiviteit gaat immers over het effect. Het effect is hetzelfde: een besluit, maar het gaat over een efficiënte (doelmatige) raad. Ik denk dat we daar in Noordenveld nog best een slag kunnen slaan. Het politieke debat is nodig en mag zelfs scherp zijn, maar het mag geen herhaling van woorden zijn. Dat is geen oppositie-coalitie-benadering maar een opdracht voor alle raadsfracties. Dus wat betreft efficiëntie ligt daar een opgave bij ons zelf als raad van Noordenveld en niet door van boven af verordonneerde opgave om effectiever te vergaderen met minder mensen.

Een gekozen raad moet een goede representatie zijn van de inwonerssamenstelling van onze gemeente. Een samenstelling van de raad die meer divers is (en daarmee meer representatief) kan betere besluiten nemen die de (ge)hele gemeenschap aangaan. Dit is juist ook de meerwaarde die kleine fracties op dit moment bieden, niet optredend als een soort luis in de pels, maar juist letten op aspecten die ook een relatief kleiner deel van de bevolking belangrijk vindt. De vraag is dan ook, gelet op het voorstel, of onze raad dan straks nog een goede afspiegeling van de complete Noordenveldse samenleving is?  

Natuurlijk ligt daar allereerst een eigen verantwoordelijkheid. Immers door goede politiek te bedrijven mag men verwachten dat de inwoners van Noordenveld dit waarderen en wellicht ‘belonen’ door een stem bij de eerstvolgende verkiezingen. Daarvoor zullen we ook zeker ons best doen!

Bovendien loopt de ChristenUnie niet weg voor het maken van keuzes. Als het gaat om geld, dan kun dat je maar één keer uitgeven. Waarom dan geen minder ruime vergoeding voor raadsleden? Ik vind persoonlijk dat het een voorrecht is om je van God gekregen gaven en talenten in te zetten in de lokale politiek. Hier hoeft echt geen 'forse' vergoeding tegen over te staan,  geld mag geen drijfveer zijn om als gemeenteraadslid te werken. Of  zoals mijn voorganger het eens stelde: ‘ een krantenwijk lopen betaald beter’ .  We zouden best met zijn allen wat kunnen inleveren als hierdoor het collectieve belang wordt gediend. Dit voorstel heb ik echter nog niet teruggelezen in de plannen van het kabinet. We staan trouwens als ChristenUnie altijd open om kritisch te kijken naar al onze bestuurslagen. Er is volgens de ChristenUnie een lappendeken ontstaan van samenwerkingsverbanden en bestuursorganen, en dat kan eigenlijk wel wat minder. In verschillende provincies wordt gekeken naar gemeentelijke herindeling. Ook daar is geld mee te’ verdienen’.

En ja het is een bestuurlijke verantwoordelijkheid (sommige zeggen baan) die veel tijd neemt, naast de baan die ik als werknemer vervul. Raadslid zijn kost veel tijd en komt juist ook omdat de ChristenUnie voorstander is van ‘bestuur dichtbij de inwoners’. Dat betekend dat je niet een raadslid van achter je stapel stukken op je bureau kunt zijn. Het gaat erom dat je ‘proeft en ruikt’ van wat er leeft in je gemeente. Daar willen wij, als ChristenUnie, in gezamenlijkheid met vele andere raadsleden, op blijven inzetten. Vandaar dat we, net als de VNG, de ingezette koers geen goed plan vinden.

Jeroen Westendorp

Fractievoorzitter ChristenUnie Noordenveld

Reacties zijn welkom op: jeroen@noordenveld.christenunie.nl