Voorzitter, allereerst wil de ChristenUnie zijn waardering uitspreken naar college en ambtelijk apparaat voor de opstelling van deze begroting. Zeker in deze periode zal dat geen eenvoudige opgave zijn geweest. Leek het er jaren op dat de bomen tot in de hemel groeiden, nu blijkt wel dat ze zelfs de 40 meter nog niet halen. We hebben jaren lang veel gedaan en daardoor fors ingeteerd op onze reserves, maar nu hebben we dan ook wat. Alleen, nu is het echt uit met de pret. Het bed wordt drastisch opgeschud en dat dwingt ons tot bezinning. Maar misschien geldt ook hier wel:

“De mate van beschaving wordt bepaald door de mate van beheersing” .

Terecht merkt u op blz. 10 op dat de structurele effecten van de crisis ons nog jaren zullen achtervolgen en dat het exacte verloop niet is aan te geven. Dat komt, naar wij menen, aardig overeen met onze uitspraak tijdens de laatste commissievergadering dat de 7 magere jaren zijn aangebroken en dus nog wel even zullen voortduren. Wethouder Wolters zal dit nu misschien wel met ons instemmen, gezien de toonzetting van de door hem aangeboden begroting. Veel van de mix van maatregelen die u in uw inleiding schetst zijn voor ons acceptabel. U waarschuwt dat het niet is uitgesloten dat er na 2011 een verdere daling van rijksmiddelen komt. Wij denken dat dit eufemistisch is uitgedrukt als we letten op de berichten die ons de laatste weken of maanden hebben bereikt. De huidige begroting is gebaseerd op de huidige stand van zaken. In feite spreekt dat voor zich. Alleen al de wetenschap dat met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid het na 2011 nog aanzienlijk minder wordt dwingt ons om nu reeds rekening te houden met een aanzienlijke financiële verslechtering na 2011.

Voorzitter, wij zijn u erkentelijk voor de aanvullende informatie van de budgetten per product. Deze productbegroting verschaft inzicht en de nodige informatie om een goede afweging te kunnen maken.

Van de kant van de ChristenUnie de volgende vragen en opmerkingen:

 Op pagina 32 schrijft u o.a. “Het programma voorzieningen huisvesting onderwijs wordt voortaan door het college vastgesteld nadat de raad bij de vaststelling van de begroting 2010 het budget voor onderwijshuisvesting heeft vastgesteld. Het woordje “voortaan” intrigeert ons. Kunt u dit nader uitleggen?

 Wij hadden verwacht dat wij nog voor de behandeling van de begroting het geactualiseerde IHP zouden ontvangen. Dit is helaas niet gebeurd. Het lijkt ons het meest juist dat het geactualiseerde IHP wordt vastgesteld en dat u op basis daarvan van de raad mandaat krijgt om tot uitvoering over te gaan. Wanneer mogen wij nu de geactualiseerde versie van het IHP verwachten?

  U schrijft het reëel te vinden de investering voor de Mr. De Vriesschool naar 2014 door te schuiven. Maar als de vooruitzichten juist zijn dan hebt u op dat tijdstip helemaal geen geld meer om dit uit te voeren. Hier zou wel eens kunnen gelden “uitstel is afstel”, wegens gebrek aan middelen.  Daarnaast schrijft u op pag. 119/120 over de meicirculaire dat er gelden uit het stimuleringspakket ten goede komen aan de gemeentes, waarbij u o.a. noemt de renovatie en de bouw van schoolgebouwen. Graag uw reactie. 

1. Onder de Algemene dekkingsmiddelen “wat gaan we doen in 2010”zegt u: Rentebaten zullen niet meer volledig ten gunste worden gebracht van de exploitatie” en “Rentebaten kunnen dan worden aangewend voor de Alg. reserve en voor het creëren van bestemmingsreserves”. Aan de andere kant stelt u onder Financiering voor het rekenrentepercentage te verlagen tot 5 %. Met andere woorden de rentebaten worden op deze voor een aanzienlijk deel toch weer naar de exploitatie gebracht. Wij vinden dit geen verstandig voorstel. U geeft zelf aan dat er een redelijke kans bestaat dat de komende jaren het rentepercentage weer zal gaan stijgen, met andere woorden dan zal Noordenveld het rentepercentage naar boven aan moeten passen. En dat zal dan moeten gebeuren in een tijd dat er al zoveel druk op de financiën komt te staan. Het niet naar beneden bijstellen van het rentepercentage zou naar onze mening bekostigd kunnen worden uit “ Nog nader te onderzoeken bezuinigingsvoorstellen”.   Graag uw reactie.

Lokale heffingen.

Uw constatering dat de WOZ waarden in 2010 waarschijnlijk zullen gaan dalen onderschrijven wij. Maar volgens ons heeft dit geen invloed op de hoogte van de inkomsten voor de gemeente.

Omvang reserves in relatie tot andere gemeenten.

Bij herlezing van de begroting komt onze fractie tot de conclusie dat de reserves per hoofd van de bevolking, uitgaande van 31.200 inwoners in 2009 en 30.900 in 2010, niet kloppen met de reserves zoals die op pag. 72 staan. Voor 2009 komen de bedragen hoger uit, voor 2010 aanzienlijk lager.

Weerstandsvermogen.

Een onderwerp waarop je kunt afstuderen. Zowel het risicoprofiel als de bandbreedte zijn arbitrair en dus is ook de hoogte van het gewenste weerstandsvermogen arbitrair .Kijk maar eens naar de uitkering gemeentefonds. Het risico is op relatief korte termijn hoog tot zeer hoog terwijl de omvang ook zeer groot kan zijn. Naarmate je meer risico’s van relatief kleine omvang benoemt die aan het lage profiel beantwoorden wordt het gemiddelde ook lager en kom je gemakkelijk in een lage klasse. Kortom, het ontbreekt nu nog aan een goede weging en door dit alles is de waarde van dit gegeven zeer beperkt. Het mag dan ook duidelijk zijn dat uw voorstel om de reserves af te romen, zoals door u verwoord is in uw “Nota reserves en voorzieningen” niet op onze instemming kan rekenen.

Kunt u met onze visie instemmen?

Ook de afroming van de WMO reserve heeft op dit moment niet onze instemming. Uit de door u verstrekte informatie blijkt dat we het budget 2009 nagenoeg geheel nodig zullen hebben. “ We kunnen het net binnen het budget opvangen”. Een reserve van 10 % van het jaarbudget is volstrekt onvoldoende. Er hoeft maar het minste of geringste te gebeuren of dit geld is verbruikt. Onze taak is de zwakkeren en de kwetsbaren in de samenleving zoveel als mogelijk is te beschermen. Ook tegen een crisis en de negatieve gevolgen daarvan. En blijkbaar moet deze afroming voor een deel gerealiseerd worden door op het WMO vervoer te korten. Dit kan en dit mag niet. Dit is geen sociaal beleid meer te noemen. Als over enkele jaren blijkt dat er nog steeds een structureel overschot op het WMO budget is dan willen wij graag met u van gedachten wisselen over de aanwending hiervan.

Graag uw toezegging dat u hiervan afziet evenals op de bezuiniging op WMO vervoer.

Bedrijfsvoering.

Hier constateren wij een aantal positieve ontwikkelingen waarvoor wij u willen complimenteren. Alleen de passage “Daarnaast verspreiden wij bij wijze van service voorlopig nog een gedrukte versie van de bekendmaking”roept vraagtekens op. Hoe lang duurt voorlopig? Hoe denkt u in de toekomst die mensen te informeren die geen computer of althans geen internetaansluiting hebben?

Graag uw reactie.

Denkt u op termijn ook een kosten – baten analyse te kunnen geven als gevolg van de professionalisering van de inkoop?

Graag een reactie.

Grondbeleid.

U benadrukt het belang van een structuurvisie voor het totale gemeentelijke grondbeleid.

Wordt hieraan gewerkt, en zo ja, wanneer kunnen wij hiervan de resultaten verwachten?

Reserve kunst.

Kunnen wij deze, kortgeleden in het leven geroepen, reserve in deze tijd handhaven?

Brandweer.

Voorzitter, sinds we dit onderwerp voor het eerst duidelijk hebben benoemd is er heel wat water door onze brandweerlieden verspoten. De brandweer kost de gemeenschap een hoop geld en dat mag ook, want het is in het belang van de veiligheid voor zowel onze inwoners als voor de brandweerlieden. Onze fractie heeft dan ook geen enkele moeite met het ter beschikking stellen van gelden die noodzakelijk zijn voor de belangrijke taak die op de schouders van de brandweer rusten. In de begroting komen we op verschillende plaatsen kosten t.b.v. de brandweer tegen. Hierdoor is het erg ondoorzichtig wat de totale kosten zijn. Wij zouden graag zien dat er een duidelijk totaaloverzicht komt van kosten voor de brandweer. Wilt u dit toezeggen?

En ondanks het zware financiële weer waarin we verkeren, terwijl nog donkerder wolken op ons afkomen, blijft u vasthouden aan een nieuwe brandweerkazerne zonder een deskundige studie te doen naar de haalbaarheid van de samenvoeging van de brandweerkorpsen te Peize en Roden. Voorzitter, wij hebben grote moeite met het uitstellen van de bouw van een school in Nieuw Roden, en aan de andere kant doorgaan met de ontwikkeling van een kazerne waarbij efficiëntie-effecten door samenwerking en samenvoeging niet worden onderzocht.

Wij roepen u dringend op hier eens professioneel mee om te gaan en een gedegen onderzoek te laten uitvoeren. Mocht de noodzaak of het nut daarvan in het verleden betwijfeld worden, u kunt nu toch niet meer staande houden dat hier niet naar gekeken hoeft te worden?

Wilt u ons toezeggen dat een dergelijke studie alsnog zal plaatsvinden voordat tot verdere uitwerking van de plannen wordt overgegaan?

 De legitimatie van een dergelijk onderzoek wordt door u zelf gegeven met de indringende woorden die u noemt bij het meerjarenperspectief op pag. 118

Nieuw beleid c.q. wensen.

In de voorjaarsnota hebt u een passage gewijd aan het onderwerp “millenniumgemeente”. U hebt dit toen P.M. opgenomen omdat er nog geen bedrag bekend was. Ook op dit moment is dat nog niet bekend. In de begroting wordt dit onderwerp niet meer genoemd. De werkgroep is echter nog druk bezig.

 Als de werkgroep binnen enige tijd met voorstellen richting de raad komt zijn college en raad dan bereid daar dan een bedrag beschikbaar voor te stellen?

Dekkingsvoorstellen. Pag.124 e.v.

U stelt voor de hondenbelasting niet te verhogen. Zoals de onroerend zaak belasting een algemeen dekkingsmiddel is voor de gemeente, zo geldt dit ook voor de hondenbelasting. Er is o.i. dan ook geen enkele rationele reden om deze belasting niet te verhogen.

Wij stellen u voor alsnog te besluiten deze belasting te verhogen.

Wilt u deze toezegging doen?

 Investeringen.

Hoewel het mislopen van subsidies niet altijd een reden hoeven te zijn om investeringen te financieren kunnen wij met deze voorstellen akkoord gaan. De vraag doet zich wel voor of het, gelet op de financiële perikelen, mogelijk is de plannen te versoberen. Hierbij denken we met name aan de inrichting van Peize en het project Kolonie in Beeld. We vernemen graag uw visie.

 Bezuinigingsvoorstellen.

De fractie van de ChristenUnie gaat er van uit dat u ook in staat zult zijn de bezuinigingsvoorstellen te realiseren.

Pag. 3 Zoals reeds eerder, gemotiveerd, aangegeven zijn wij geen voorstander van een verlaging van de rente. Mocht op termijn blijken dat de rente wel verlaagd kan worden doordat de marktrente laag blijft dan kan het nu bespaarde bedrag alsnog gebruikt worden voor de financiële rampspoeden die ons na 2011 te wachten staan.

Pag. 5 Afschaffen budget afdelingsuitje. U schetst hier wat de consequenties hiervan kunnen zijn. Aan de andere kant zal ook de organisatie moeten beseffen dat het een bijdrage moet leveren aan de besparingen. Maar als we dat van de medewerkers vragen dan mogen en moeten we dat ook van de bestuurders vragen. Daarom stellen wij voor uit te spreken dat na de raadsverkiezingen het aantal fte’s voor de wethoudersposten teruggebracht wordt naar het niveau voor 2006, te weten 3 fte’s. Gezien het feit dat er weinig of geen geld zal zijn voor nieuwe initiatieven mag dit geen probleem zijn.

Graag op het voorgaande punt een reactie van college en raad.

Bezuinigingen die de bedrijfsvoering wel raken.

Op pag. 18 benoemt u een aantal bezuinigingsvoorstellen die de bedrijfsvoering wel raken. Het is ook onze fractie duidelijk dat er maatregelen genomen moeten worden die pijn gaan doen.

Voor de fractie van de ChristenUnie is een geleidelijke afbouw van subsidie partnergemeenten bespreekbaar. Als daarnaast ook nog de stoelen bij FC Groningen worden geschrapt is er voldoende bespaard om het minimabeleid zoals het nu gevoerd wordt overeind te houden. Met andere woorden wij zijn tegenstander om op het minimabeleid te korten zolang er nog bezuinigd kan worden op zaken die mensen minder treffen.  Reactie?

Een zeer merkwaardige is de besparing op het WMO vervoer. Het blijkt dat de vergoeding die de gemeente krijgt voor de WMO activiteiten op dit moment toereikend zijn. De reserve is zelfs dusdanig dat u meent daar € 1.000.000 vanaf te moeten romen t.g.v. de Algemene Reserve. En gelijktijdig wilt u op het WMO vervoer bezuinigen. Kortom, u wilt bewust bezuinigen op de WMO om daarmee andere activiteiten te bekostigen. Ook hier worden weer de zwakkeren in de samenleving de dupe. Hier kunnen wij niet mee akkoord gaan en wij stellen u voor dit te schrappen. U kunt deze kosten dekken uit de reserve en dus hoeft er geen beslag op de reguliere exploitatiemiddelen te worden gedaan.

Graag uw instemming.

Voorzitter, wij vinden het van moed getuigen dat er zoveel voorstellen worden gedaan, ook die nog moeten worden uitgezocht. Niet elk voorstel zal haalbaar zijn. Maar het is zeker de moeite waard dit uit te zoeken.

Kunt u aangeven of deze suggesties worden onderzocht en op wat voor termijn wij een beargumenteerde reactie kunnen verwachten?

Bent u bereid om besluiten op te schorten of met de voorbereiding van plannen te wachten totdat ook deze suggesties zijn uitgezocht?

Afhankelijk van uw beantwoording overwegen wij over de volgende onderwerpen moties dan wel amendementen in te dienen:

1. Verhoging van de hondenbelasting met minimaal het indexatiepercentage.

2. Vermindering van het aantal fte’s voor wethouders tot 3 fte’s met ingang van de nieuwe raadsperiode.

3. Uitstel van de realisatie van een nieuwe brandweerkazerne tot na een gedegen onderzoek.

4. Het op dit moment ontzien van de minima.

5. Vooralsnog niet bezuinigen op WMO vervoer.