Participatie

• Als initiatiefnemers zetten wij naast ontwikkeling en exploitatie in op:
  a. een onderhoudscentrum in de regio met (op te leiden) personeel uit de regio.
  b. naar de regio halen van een onderdeel/-delen van windturbineproductie.
  c. deelname bewoners, bedrijven, en gemeenschap aan windenergie.
• Het uitgangspunt is dat iedereen in het gebied moet kunnen participeren in de windparken. De opbrengsten van het park komen ook bijna geheel ten goede aan de regio zelf.
  Met deelname in de exploitatie wordt het echt ons gezamenlijk windpark, worden boeren en burgers meer met elkaar verbonden en zijn we samen als regio sterker. Daarnaast zijn andere vormen van participatie uitvoerbaar: zoalshet ter beschikking stellen van jaarlijkse middelen voor een streekfonds, obligaties met een aantrekkelijke rente (> rente banken),  goedkoop stroom leveren aan directe omgeving (tariefkringen rond windpark).
  Afgelopen jaar is met het oog op burgerdeelname in de exploitatie een samenwerking opgezet met de burgercoöperatie De Windvogel. Een burgercoöperatie met jarenlange ervaring, waarmee we deelname van de regiobewoners in de exploitatie van ons windpark willen ontwikkelen.

Stand van zaken start (2009) tot op heden

• Bij start initiatieven in 2009 was er geen regionaal beleid en geen wil voor ontwikkeling van windenergie in onze regio. Tot dan toe waren er wel zo’n 40 initiatieven verspreid over Drenthe ingediend, die geen van allen tot realisatie zijn komen.
• Intensief overleg tussen de boeren van 1^e en 2^e Exloërmond, gedurende 2009,  leverde een gestructureerd initiatief op om samen in de Stichting Duurzame Energieproductie Exloërmond een windpark te ontwikkelen en te exploiteren. Op basis van vigerende regelgeving werd eind 2009 conform de Elektriciteitswet aan coördinerend minister van EZ verzocht de rijkscoördinatieregeling (RCR) op ons initiatief toe te willen passen. Provincie, gemeente en politieke fracties zijn qua communicatie meegenomen in onze voornemens en verzoek aan de minister van EZ.
• Begin juni 2010 is de Omgevingsvisie Drenthe vastgesteld met als zoekgebied windenergie de Drentse veenkoloniën.
• In het aangrenzend gebied Nieuw Buinen en Drouwenermond bestond een initiatief van Raedthuys Windenergie BV samen met de boeren van dat gebied. Uit het oogpunt van zorgvuldige landschappelijke afgestemde planontwikkeling was samenwerking noodzakelijk. Overleg tussen beide initiatiefnemers enerzijds en het ministerie van EZ met hen anderzijds resulteerde in toepassing van de RCR op beide gebieden (als planologische eenheid) door de minister van EZ (juli 2010).
• Moeizaam overleg tussen ministeries EZ, I&M, provincie Drenthe en gemeente Borger Odoorn, met toepassing van een mediationtraject en ontwikkelingsstilstand onzerzijds, leidden tot vaststelling van een tweesporen aanpak:

1. RCR De Drentse Monden gaat als RCR project onder regie van het Rijk door en heeft zijn eigen dynamiek;
2. Provincie en Drentse gemeenten ontwikkelen een gebiedsvisie als wenselijk inrichtingskader voor overige initiatieven in het zoekgebied (geen formeel planfiguur).
   Met de te ontwikkelen gebiedsvisie kan mogelijk worden bijgedragen aan het RCR proces.

• Noordelijk grenzend aan plangebied de Drentse Monden liepen in Oostermoer twee in 2011 geconcretiseerde initiatieven van groepen boeren met ontwikkelaar WindUnie, vast op provincie en gemeente. Gezamenlijk wenden zij zich tot het ministerie van EZ voor toepassing van RCR. Opnieuw ontstaat bij het Rijk het belang van zorgvuldige planologische afstemming. Na intensief overleg tussen ministerie van EZ met de initiatiefnemers van de Drentse Monden en die van Oostermoer wordt onder druk van EZ besloten tot planologische samenwerking. Waarna de minister van EZ ook de RCR toepast op het gebied Oostermoer.
• Discussie met de provincie Drenthe is blijven voortduren, met name verschil van mening over de relatie tussen de aangekondigde provinciale Gebiedsvisie en de lopende RCR voor Drentse Monden en Oostermoer. Om een einde aan deze discussie te maken heeft voormalig Minister Verhagen met voormalig Gedeputeerde Klip (VVD) van Drenthe medio 2012 de afspraak gemaakt dat de Rijkscoördinatie leidend blijft, maar dat een variant van de Gebiedsvisie worden betrokken bij het thans lopende m.e.r. onderzoek.
• Gedurende het traject tot nu blijven er twee strijdpunten tussen de minister van EL&I thans EZ, de minister van IenM en Provincie Drenthe met gemeenten manifest:
  1. De regie over het park en het proces
  2. De maat en schaal van inpassing (MER effectonderzoeken geven hier richting aan!)
• Bestuurlijk Drenthe gebruikt de media voor hun visie op de lopende RCR en presenteert ook met betrekking tot het RCR plangebied bouwstenen van de in ontwikkeling zijnde Gebiedsvisie (wenskader) aan tegenstanders, initiatiefnemers en bevolking. Daarbij is er geen afstemming met het lopende RCR traject maar oproep tot verzet tegen dit RCR traject. Resultaat onduidelijkheid bij bevolking over het proces en de inhoudelijke stappen in het proces naar realisatie van windenergie.  

Wat is nodig voor realisatie van onze initiatieven ism rijk, provincie, gemeenten en bewoners?

• Duidelijk kabinetsbeleid vertaald in staande regelgeving. Dat hebben we:
  1. Elektriciteitswet voor aanvraagloket, structuur, coördinatie en inpassingplan;
  2. Crisis en Herstelwet voor snelheid en zorgvuldigheid; 
  3. Verplichte MER effectonderzoeken voor zorgvuldigheid en toetsbare normen;
  4. Wettelijke structuur en coördinatie voor inspraak belanghebbenden;
  5. Aanvullend: advies van Commissie MER voor bewaking kwaliteit van de milieu
      effectonderzoeken.
• Een kader waaruit geschiktheid en aanwijzing als gebied voor windenergie blijkt.
  Lokaal voorziet de vastgestelde Omgevingsvisie van Drenthe en de uitgewerkte Omgevingsverordening daar in. Landelijk dient de Structuurvisie Wind op Land het ruimtelijk kader voor windenergie te vormen (ons daarin geduid als geschikt voor grootschalig geconcentreerde windenergie). Het is van belang dat de Structuurvisie zo spoedig mogelijk wordt vastgesteld en uitgewerkt. 
• Samenwerking tussen de ministeries, de provincie en de gemeenten bij uitvoering van de coördinatie. Deze is er op dit moment onvoldoende. Er is principieel strijd over de regie en in het verlengde daarvan over de provinciale bijdrage en als gevolg daarvan over de maat en schaal van onze initiatieven. Opmerking: de komst van de RCR is een gevolg van belangentegenstellingen, verschillen in inzichten tussen de onderscheiden overheidslagen en gebrek aan bestuurlijke daadkracht, waardoor wenselijke ontwikkelingen onvoldoende en traag tot uitvoering kwamen (zie kamerhandelingen 2005 en 2007-2008)
• Gestructureerde en heldere communicatie met de omgeving (wie, waarom, wat, wanneer). Communicatie is niet helder, onvoldoende gericht op ontwikkeling van onze initiatieven en staat te veel in het teken van strijd rond regie. De overheden en overheidslagen laten hier een belangrijke taak liggen. Wij als initiatiefnemers kunnen deze leemte onvoldoende kwalitatief invullen, omdat wij direct worden geïdentificeerd met ons eigen belang. Belangrijk om dit samen op te pakken.
• Betrokkenheid bij en deelname aan onze initiatieven.
  Mede door eerder genoemde redenen is de betrokkenheid strijdgericht en (nog) onvoldoende deelname gericht. NIMBY speelt (nog) een te grote rol. De strijd moedigt aan tot zoeken en uitvergroten van mogelijke nadelen en mogelijke gezondheidsaspecten. Deelname aan onze initiatieven kan middels diverse participatiemodellen (zie hierboven), samen maatwerk maken. Tijdig, eerlijk en betrouwbaar communiceren daarvoor doen we ons best. Terugkijkend was het qua tijdigheid voor verbetering vatbaar.   Naar voren gebrachte zorgpunten rond gezondheid en aangevoerde nadelen onderzoeken we zorgvuldig op basis van uitgevoerd onderzoek en geven daarover feedback.  Bij onderzoek waargenomen effecten op de gezondheid worden veelal geduid als psychosomatisch.